Polikistik over sedromu , doğurganlığı olumsuz etkileyen ve pek çok farklı hastalığın oluşmasınada zemin hazırlayan endokrin bir kadın hastalığıdır. Adet düzensizliği ve tüylenmede artış en önemli belirtileridir. Bu şikayetler ilk adet görmeden itibaren başlar. Ergenlik döneminde aşırı kilo almayla birlikte yakınmalar daha da belirginleşir. Adet görme sıklığı azalmıştır ya da hastalar uzun süre adet görmeyebilir .Adet düzensizliğine tüylenmede artışda eşlik ediyorsa , 20li yaşlarda devam eden sivilcelenme ve erkek tipi saç dökülmesi varsa polikistik over sendromundan şüphelenmelidir.
Teşhiste adetin 2. Ve 5. Günleri arasında kan hormon incelemeleri ve ultrasonografi bakılarak tanı konur. Yumurtalık ultrasonografisinde bir veya iki yumurtalıkta gerdanlık şeklinde çok sayıda küçük kistler görülür. Bazı hastalarda yumurtalıklar normal şeklinde görülebilir. Genelde erkeklik hormon düzeyi artmıştır, bazen de normal bulunur.
Polikistik over sendromlu hastalarda vücutta istenmeyen tüylenme, sivilcelenme , ciltte yağlanma , saç dökülmesi, adet düzensizliği , kısırlık gibi problemlerin yanında depresyon ve anksiyete şeklinde duygu durum bozuklukları da görülebilir.
Polikistik over sendromunun sebebi tam olarak bilinmemekle beraber ortaya çıkışında genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu bilinmektedir. Hastalığın oluşumunda ailesel yatkınlık önemli bir rol oynar. Ailesinde polikistik over sendromu öyküsü olan kişilerin bu hastalığa yakalanma riski fazladır.
Obezite de bu hastalığa zemin hazırlayan faktörler arasındadır. Fazla kilo ve buna bağlı oluşacak insülin direnci , kanda androjen hormonu artışına neden olur. Bu da yumurtlama bozukluğuna neden olarak , gebelik oluşma olasılığını azaltır.Kilo verilmesi veya dışarıdan verilen yumurtlamayı uyaran ilaçlarla insülin direnci olan hastalarda metformin eklenerek gebelik elde etme olasılığı artar.
Adet düzeninin sağlanması, tüylneme ve sivilcelenme sorunlarının önlenebilmesi için doğum kontrol hapları kullanılır. Tedaviye cevap alınabilmesi için en az 6 ay, ideali 2-3 yıl kadar kullanılması gerekmektedir. Bu tedavi aynı zamanda rahimin iç tabakası olan endometriyumun aşırı kalınlaşmasını da engeller.
Polikistik over sendromlu hastalarda ileride şeker hastalığı , kalp damar hastalıkları gelişme riski artmaktadır.
- OP. DR. NACİYE SANDIKÇI (Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı)